HOẠ SĨ LÊ TRUNG

Họa sĩ Lê Trung tên thật là Lê Toàn Trung, có nơi ghi là Lê Ngọc Trung (sinh năm 1919), gốc người Châu Đốc (An Giang). Ông tốt nghiệp trường Trang trí Mỹ thuật Gia Định, nguyên là cựu sinh viên trường Cao Đẳng Mỹ thuật Đông Đương (1938), có học thêm với giáo sư Besson, Claude Lemaire, La Jonchères. Lê Trung được biết đến như một họa sĩ nổi tiếng về vẽ chân dung thiếu nữ, phong cảnh, tĩnh vật… bằng phấn màu, màu nước theo trường phái hiện thực (realism).

Họa sĩ Lê Trung được chú ý nhiều hơn ở những bức tranh vẽ phụ nữ rất đặc thù với một bút pháp riêng mà thế hệ nghệ sĩ tạo hình sau ông rất ngưỡng mộ trong đó có Lê Minh, một họa sĩ sở trường về minh họa truyện chưởng, phiêu lưu và trinh thám ở Sài Gòn vào khoảng thập niên giữa thế kỷ 20. Số lượng tác phẩm triển lãm được biết tới của Lê Trung không nhiều. Nhưng họa sĩ Lê Trung đã gieo vào lòng khách thưởng ngoạn nghệ thuật những cảm nhận đặc biệt khi đứng trước những bức tranh vẽ chân dung phụ nữ của người họa sĩ tài hoa vùng đất biên thùy phương Nam.

Vùng Bảy Núi (còn gọi là Thiên Cấm sơn), địa phận Châu Đốc với dãy Thất Sơn huyền bí, nằm tiếp giáp Hà Tiên Thập cảnh và xứ chùa Tháp thuộc miền biên giới Tây Nam bộ. Miền đất mới với đồi núi chập chùng, đền chùa san sát còn in đậm dấu vết hoang sơ, là chiếc nôi lịch sử, tôn giáo và nghệ thuật. Đây là vùng địa linh nhân kiệt với Bác Tôn Đức Thắng (1888-1980), nhạc sĩ Phan Nhân (1930-2015), các nhà văn: Nguyễn Quang Sáng (1932-2014), Nguyễn Văn Hầu (1922-199, nghệ sĩ Kim Chưởng (1926-2014)…và họa sĩ Lê Trung đều xuất thân từ vùng đất An Giang huyền thoại.

Theo dấu chân mỹ thuật để tìm hiểu về Lê Trung, người họa sĩ được coi ít có người biết rõ về cuộc đời và sư nghiệp dù ông là họa sĩ đã một thời nổi tiếng vẽ chân dung người đẹp. Trong hoàn cảnh hạn chế tư liệu văn hóa ở một vùng còn bị ảnh hưởng chiến tranh trước đây, ta hãy đi ngược dòng thời gian, trở về với hoạt động nghệ thuật và báo chí tại Sài Gòn từ những năm đầu của nửa sau thế kỷ 20 để hiểu thêm về khuôn mặt nghệ thuật sáng giá của vùng đất phương Nam.

Ở Nam bộ, những người thế hệ cao tuổi còn nhớ lại, tại thành phố lớn Sài Gòn được gọi là hòn ngọc Viễn Đông, cứ đến những ngày gíáp Tết, báo hiệu bằng ngọn đông phong se se lạnh, hiu hắt thổi về dưới bầu trời nội ô nhôn nhịp, công việc của giới làm văn nghệ trong đó có họa sĩ xem ra bận rộn hơn những ngày thường trong năm. Giữa không khí ồn ào, ngột ngạt với nhịp độ sinh hoạt dồn dập căng thẳng thường nhật của một đô thị hàng đầu trong nước người dân thành phố đều có vẻ vội vàng, chắt chiu từng phút giây trong nhịp sống thường ngày

Trong thế giới hội họa buổi ấy, công chúng nghệ thuật không xa lạ với chàng họa sĩ tài hoa Lê Trung với nét vẽ giai nhân rất đặc thù không thể nhầm với tranh của bất cứ họa sĩ nào khác. Bên cạnh một Duy Liêm – họa sĩ thường hay xuất hiện trên chiếc xe Lambretta chạy lạch tạch – với nét cọ kỷ hà sắc bén góc cạnh khi vẽ hình ảnh con người và cảnh vật trên những bìa nhạc, bìa sách báo. Rồi đến Lê Minh, một họa sĩ sung sức chuyên vẽ minh họa truyện trinh thám, phiêu lưu hay truyện chưởng rầm rộ một thời. Nhưng người yêu nghệ thuật vẫn hiếm khi được diện kiến tận mắt một họa sĩ Lê Trung bằng xương bằng thịt trong hiện thực. Nhưng trong thực tế, từ thập niên 1950 trở đi, tranh vẽ phụ nữ của họa sĩ Lê Trung trên bìa sách, bìa lịch hay những tờ báo Xuân như: Sài Gòn Mới, Sân khấu Mới, Tia sáng, Phụ nữ Ngày mai, Phụ nữ Diễn đàn… vẫn xuất hiện như trăm hoa đua nở hình ảnh những người đẹp do họa sĩ họ Lê vẽ rất được ngưỡng mộ bởi mọi tầng lớp độc giả và công chúng nghệ thuật. Lúc bấy giờ, tranh vẽ phụ nữ của Lê Trung được xem là sáng giá nhất so với các họa sĩ khác như Phi Hùng, Thái Văn Ngôn, Duy Liêm, Lê Minh… ở Sài Gòn. Người ta ngưỡng mộ tranh phụ nữ do họa sĩ Lê Trung vẽ đến mức sau Tết nguyên đán, họ còn tiếc, thận trọng đem cắt hình ảnh người đẹp trên bìa báo Xuân, đem dán trang trọng lên tường nhà để mọi người khách đến chơi nhà được trực tiếp chiêm ngưỡng người đẹp trong tranh.

Tóm lại, với tài năng, nhiệt huyết của một nghệ sĩ tạo hình đã có những đóng góp cụ thể trong mảnh đất mỹ thuật nước nhà, họa sĩ Lê Trung xứng đáng có một vị trí trang trọng trong ngôi nhà mỹ thuật dân tộc. Sở hữu nét bút tài hoa, chuyên vẽ chân dung phụ nữ với phong cách độc đáo, Lê Trung xứng đáng là một nhà họa sĩ tài năng của đại ngàn mỹ thuật rực rỡ sắc màu của vùng đất phương Nam.